لیلا حاتمی

لیلا حاتمی ۹ مهر ۱۳۵۱ در تهران به دنیا آمد. لیلا حاتمی بازیگر سینما و تلویزیون و فرزند علی حاتمی، کارگردان فقید سینمای کشور و رزی خوشکام از هنرمندان پیش‌کسوت پیش از انقلاب اسلامی است.

ازدواج پدر و مادر لیلا حاتمی در زمان خود از جنجال‌برانگیزترین اتفاقات سینمای آن روز ایران به‌حساب می‌آمد. 

 

 

لیلا حاتمی یکی از برجسته‌ترین بازیگران زن ایرانی در جهان است و افتخارات مختلفی از جمله سه جایزه جشنواره بین‌المللی فیلم فجر و یک جایزه جشنواره بین‌المللی فیلم برلین را تاکنون دریافت کرده است. او در سال ۱۳۹۱ از سوی دولت فرانسه نشان «لژیون دونور» را دریافت کرد.

لیلا حاتمی در رشته ریاضی دیپلم گرفت و تحصیلاتش را در رشته مهندسی برق دانشگاه پلی‌تکنیک تهران ادامه داد، اما پس از دو سال او تحصیل در این دانشگاه را نیمه‌کاره رها کرد و به دانشگاه لوزان، سوئیس رفت و آن‌جا ادبیات فرانسه خواند.

پس از آن به علت بیماری پدرش در ۱۳۷۵ تحصیل را نیمه‌کاره رها کرد و به ایران بازگشت. او زبان فرانسه را از کودکی در مدرسه رازی آموخته و به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، فارسی، آلمانی و ایتالیایی مسلط است.
لیلا حاتمی در سال ۱۳۷۷ با علی مصفا هنرپیشه سینما ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو فرزند به نام‌های مانی و عسل است.

 

 

آغاز فعالیت هنری لیلا حاتمی

 

لیلا حاتمی برای اولین‌بار در سن دوازده‌سالگی در فیلم «کمال‌الملک» به کارگردانی پدرش، علی حاتمی جلوی دوربین قرار گرفت. دومین تجربه او نیز بازی در فیلم پدرش «دل‌شدگان» در سال ۱۳۷۰ بود. 

 

بازی لیلا حاتمی در فیلم لیلا | همکاری با داریوش مهرجویی و آشنایی با علی مصفا

سومین تجربه لیلا حاتمی نیز بازی در فیلم «لیلا» در سال ۱۳۷۵ به کارگردانی داریوش مهرجویی بود که زمینه آشنایی لیلا حاتمی و همسرش علی مصفا شد. او در فیلم «لیلا» نقش زنی نازا را ایفا کرد و برای بازی در این فیلم دیپلم افتخار جشنواره فیلم فجر را دریافت کرد.
همکاری لیلا حاتمی و داریوش مهرجویی ادامه پیدا کرد و در فیلم‌های «میکس»، «آسمان محبوب» و «نارنجی‌پوش» با او همکاری کرد. 

 

ازدواج لیلا حاتمی با علی مصفا

 

بازی در فیلم «لیلا» نه‌تنها در کارنامه کاری او بلکه نقطه عطفی در زندگی شخصی‌اش بود. او در فیلم با علی مصفا آشنا شد.

او در گفتگویی که با ماهنامه فیلم در شهریور ۱۳۹۰ انجام داد، بیان کرد احساسات عمیق شکل‌گرفته در حین ساخت فیلم «لیلا»، پایه‌گذار شکل‌گیری پیوند این دو در زندگی واقعی شده است.

 

 

علی مصفا در آن زمان برای خواستگاری از لیلا حاتمی سراغ داود رشیدی می‌رود. داود رشیدی در یکی از مصاحبه‌هایش گفته بود که با علی حاتمی مثل دو برادر هستیم و از سال‌های خیلی قبل رفت‌وآمد خانوادگی داریم و لیلا و لیلی از کودکی باهم بزرگ شده‌اند. 

او در دو فیلم همسرش، علی مصفا یعنی «سیمای زنی در دوردست» و «پله آخر» به نقش‌آفرینی پرداخته است.

علی مصفا برای نوشتن فیلم‌نامه فیلم سینمایی «پله آخر» برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه اقتباسی از سی و امین جشنواره فیلم فجر شده است، همچنین لیلا حاتمی نیز برای بهترین طراحی صحنه و لباس از همین جشنواره نامزد سیمرغ بلورین شد، او در  چهل و هفتمین دوره جشنواره فیلم کارلووی واری جمهوری چک نیز برنده جایزه بهترین بازیگر زن برای بازی در این فیلم شد.

 

فرزندان لیلا حاتمی | مانی و عسل

 

لیلا حاتمی و علی مصفا دو فرزند دارند. فرزند اول این زوج مانی و فرزند دوم آن‌ها عسل نام دارد.

 

همکاری لیلا حاتمی با حمید نعمت‌الله و سیمرغ‌های جشنواره فیلم فجر

 

لیلا حاتمی و حمید نعمت‌الله چندین همکاری موفق نظیر «بی‌پولی»، «رگ خواب» و «قاتل و وحشی» با هم داشتند و به گفته لیلا حاتمی حمید نعمت‌الله یکی از فیلم‌سازان مورد علاقة اوست و همیشه مشتاق همکاری با او است. 

 

 

لیلا حاتمی برای بازی در فیلم «رگ خواب»  برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر، برنده جایزه اصلی نخستین دوره جایزه آکادمی سینماسینما، برنده تندیس حافظ بهترین بازیگر نقش اول زن در هجدهمین دوره جشن دنیای تصویر و برنده تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از نوزدهمین جشن خانه سینما شده است. 

 

 

همچنین او برای بازی در فیلم «بی‌پولی» از بیست و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شده است.

 

همکاری با مانی حقیقی و حضور در جشنواره برلین

 

 

لیلا حاتمی در فیلم سینمایی «خوک» به کارگردانی مانی حقیقی نقش‌آفرینی کرد. این فیلم در بیش از چهل جشنواره بین المللی فیلم از جمله جشنواره بین‌المللی فیلم برلین، جشنواره بین‌المللی فیلم کن، جشنواره بین‌المللی فیلم سیاتل، جشنواره بین‌المللی فیلم سیدنی، جشنواره بین‌المللی فیلم ملبورن، جشنواره بین‌المللی فیلم استکهلم و جشنواره بین‌المللی فیلم سه قاره نانت حضور داشته است.

 

 

همکاری با اصغر فرهادی

 

لیلا حاتمی در فیلم جدایی «نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی به ایفای نقش پرداخته است. این فیلم برنده جایزه‌ اسکار شد.

 لیلا حاتمی برای بازی در فیلم «درباره الی» برای بازی در نقش «الی» انتخاب شده بود که البته هنگام عقد قرارداد با هم به تفاهم نرسیدند. 

لیلا حاتمی در سال ۱۳۸۹ به همراه اصغر فرهادی و چندی از بازیگران فیلم «جدایی نادر از سیمین» به جشنواره فیلم برلین دعوت شد ولی در اختتامیه شرکت نکرد. در این مراسم، وی به همراه ساره بیات و سارینا فرهادی برنده‌ خرس نقره‌ای بهترین گروه بازیگران زن شد.

 

 

در تابستان همین سال به دنبال اکران «جدایی نادر از سیمین» به فرانسه و ایتالیا سفر کرد و در افتتاحیه اکران فیلم همراه با اصغر فرهادی حضور داشت و سرانجام پس از نامزدی «جدایی نادر از سیمین» در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار در زمستان سال ۱۳۹۰ همراه اصغر فرهادی و پیمان معادی راهی مراسم اسکار در آمریکا شد.

 

دریافت نشان شوالیه

 

در سال ۱۳۹۱ سفارت فرانسه طی بیانیه‌ای اعلام کرد نشان ادب و هنر درجه شوالیه توسط وزیر فرهنگ و ارتباطات این کشور به لیلا حاتمی اعطا شده است. این نشان به‌خاطر خلاقیت هنری یا ادبی یا به‌خاطر مشارکت در تلالوی هنر و ادب، در فرانسه و در جهان به هنرمندان اعطا می‌شود.

 

لیلا حاتمی و عضویت در آکادمی اسکار

 

در ژوئن ۲۰۱۷ آکادمی اسکار اعلام کرد که از لیلا حاتمی برای عضویت در این آکادمی دعوت به عمل آورده است.

 

لیلا حاتمی در جشنواره ونیز

 

لیلا حاتمی در جمع هیئت داوران ونیز ۲۰۲۲ حضور دارد. سینمای ایران حضور پررنگی در  جشنواره ونیز ۲۰۲۲ دارد، «شب، داخلی، دیوار» ساخته وحید جلیلوند و «بدون خرس» از جعفر پناهی، دو نماینده سینمای ایران در بخش مسابقه اصلی جشنواره امسال هستند. همچنین سینمای ایران در بخش افق‌ها با فیلم «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی حضور خواهد داشت و در بخش افق‌ها اِکسترا نیز فیلم «بی رؤیا» از آرین وزیر دفتری نمایش خواهد داشت. فیلم «تنها» به کارگردانی جعفر نجفی هم در بخش خارج از مسابقه نوزدهمین دوره بخش مستقل «روزهای ونیز» به نمایش گذاشته می‌شود.

 

لیلا حاتمی به‌عنوان مترجم

لیلا حاتمی باتوجه‌به این که به زبان فرانسه تسلط دارد چندین کتاب ترجمه کرده است. از جمله داستان «گرترود» نوشتة کارل تئودور درایر که لیلا حاتمی مشترکاً با بابک احمدی این کتاب را ترجمه کرده است.

 

 لیلا حاتمی در تئاتر

او در تمرینات تئاتر «منهای دو» داوود رشیدی بسیار خوش درخشید اما به دلیل بیماری و عفونت گوش میانی که باعث می‌شد تعادلش را از دست بدهد مجبور شد از حضور در آن پروژه انصراف دهد. او یک روز بعد از تمرین به همین علت در جلوی تئاتر شهر نقش بر زمین شد و بعد از آن نیز به‌خاطر مصرف دارو و عدم تعادل یک سال خانه‌نشین بود. 
بعدازاین پروژه، لیلی رشیدی که دوستی دیرینه‌ای با لیلا حاتمی دارد نقشی را در نمایش «اسم» به او پیشنهاد کرد که آن را نیز نپذیرفت. 

 

لیلا حاتمی به‌عنوان داور در جشنواره‌های بین‌المللی فیلم

 

لیلا حاتمی در جشنواره های متعدد بین المللی فیلم به عنوان داور حضور داشته است، از جمله این جشنواره ها می توان به جشنواره فیلم کوتاه دبی (2001)، جشنواره فیلم کارلووی واری (2006)، جشنواره فیلم مراکش (2011)، جشنواره فیلم دوویل (2011)، جشنواره فیلم رم (2012)، جشنواره فیلم کاستندورف (رئیس هیئت داوران) (2012)، جشنواره فیلم پرتقال طلایی ترکیه (2013)، شصت و هفتمین دوره جشنواره فیلم کن - بخش اصلی (رقابتی) (2014)، جشنواره فیلم وزول فرانسه (رئیس هیئت داوران) (2022) و هفتاد و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز - بخش اصلی (مسابقه بین‌الملل) (2022) اشاره کرد.

 

نقل‌قول‌ها

اظهارات لیلا حاتمی درباره پدرش

 

لیلا حاتمی درباره فوت پدرش می‌گوید:

«وقتی پدرم مریض شد من در سوییس تحصیلم را رها کرده بودم و بعد من چند بار به لندن رفتم چون پدرم آنجا تحت درمان بود بعد که به تهران آمد و تصمیم گرفت دیگر درمان را نمی‌خواست پیگیری کند و من هم بدون هیچ وسیله‌ای در حالی که حتی یک چمدان هم همراهم نبود به تهران آمدم و بعد بازی در فیلم لیلا پیش آمد که در میانه فیلم‌برداری پدرم فوت شد و من  دیگر ماندگار شدم. بعدازاین هیچ‌گاه حتی لحظه‌ای از ذهنم هم نگذشت که ایران را ترک کنم.»

لیلا حاتمی در مصاحبه‌ای که در اکتبر سال ۲۰۲۱ با مجله فیلم داشته می‌گوید:

«من پدرم را به‌تازگی کشف کردم و عاشقش شدم من از حرف‌هایی که می‌زند و از شکل حرف زدنش منظورم از مدیومی که انتخاب کرده و داستان‌هایش است و داستان‌های او یک ماجرا نیست و من این محصول را جایی ندیدم. می‌توانم بگویم هنرمند‌تر از او ندیدم. برای من خیلی هیجان‌انگیز و ناب و نفیس است.» 

حاشیه‌ها

 

- بازی در فیلم درباره الی

لیلا حاتمی برای بازی در فیلم «درباره الی» برای بازی در نقش «الی» انتخاب شده بود که البته هنگام عقد قرارداد با هم به تفاهم نرسیدند. 

 

- همکاری لیلا حاتمی با عباس کیارستمی

لیلا حاتمی در فیلم «شیرین» عباس کیارستمی در چند پلان مقابل دوربین قرار گرفته است. او درباره تجربه همکاری‌اش با عباس کیارستمی می‌گوید:

«من بیشترین تلاشم را کردم که همکاری نکنم که بتونم تأثیر داشته باشم و او این را فهمید و این دفعه دوم بود که او این فیلم را می‌گرفت چون یکبار این فیلم را فیلم‌برداری کرده بود و تمام شد وقتی او به من زنگ زد بعد از سلام سریع رفت سر اصل مطلب که اگر می‌خواهی توجه را جلب کنی بهترین شکلش این است که در این فیلم نباشی.

وقتی این‌طور گفت من خجالت کشیدم چون فهمیده بود دلیل حضور نداشتن من را. البته من در آن زمان باردار بودم و می‌توانستم عذر و بهانه بیاورم، اما رفتم، فکر می‌کردم این تجربه راحت برایم بگذرد اما متأسفانه چون من ته‌دیگ خورده بودم پلان‌های کم‌یافتی‌شان را با من جبران می‌کردند و آن پلان خوب‌ها مثل پلان‌هایی که باید اشک می‌ریختیم نبود و برای همین خیلی به من نچسبید من دلم می‌خواست این یکباری که جلوی دوربین آقای کیارستمی قرار می‌گیرم لااقل حرفی برای گفتن داشته باشم و به نفع منم بشه و این‌طوری نشد.

او بعداً مرا دید از من پرسید که راضی بودی؟ گفتم نه! ‌کیارستمی گفت: ‌این اشکال از من است و نه تو. خیلی خوشم آمد این سؤال را از من پرسید من کسی دیگری را سراغ ندارم که چنین سوالی از من کرده باشه و این یک حرکت خیلی قشنگی بود، آدابی بود که از جای درست می‌آمد و منظر انسانی داشت. هرچند که کارگردان‌ها گاهی از بازیگران قدردانی می‌کنند اما این مدل خیلی قشنگ بود.»

 

- حضور لیلا حاتمی در سریال نمایش خانگی نهنگ آبی و کناره‌گیری از آن

 

«نهنگ آبی» یک مجموعه تلویزیونی ایرانی به کارگردانی فریدون جیرانی، نویسندگی بهرام توکلی و تهیه‌کنندگی سعید ملکان محصول سال ۱۳۹۷ است.

پخش این مجموعه از ۹ بهمن ۱۳۹۷ آغاز شد و در ۲ مهر ۱۳۹۸ به پایان رسید؛ لیلا حاتمی در این سریال در نقش «آناهیتا» ظاهر شد.

لیلا حاتمی در روز ۵ خردادماه ۱۳۹۸ به دلیل سطحی بودن شخصیت «آناهیتا»، طی توافق با نویسنده و تهیه‌کننده از سریال خارج شد.

 

 

حاتمی دربارة نقش، حضور و غیبتش در این سریال شبکه خانگی توضیحاتی ارائه کرد و در این باره نوشت:

«لازم می‌دانم دربارة نقش، حضور و غیبتم در سریال «نهنگ آبی» چند نکته را با تماشاگرانی که «آناهیتا» و من را در این سریال دنبال کرده‌اند، در میان بگذارم.

حضور من در این سریال با این قول و قرار صورت گرفت که این نقش در بازنویسی فیلمنامه رشد و عمق پیدا کند. وعده دادند نویسنده‌ای در راه است اما هرگز نویسندة در راه، به این پروژه نرسید و نویسندة اصلی سریال و تهیه‌کننده نیز نیازی در جدی گرفتن درخواست‌های من حس نکردند، یا مشغله‌های مربوط به فیلم دیگرشان، این امکان را به آنها نمی‌داد.

پافشاری من از یک سو و حوصلة کم طرف‌های مقابل برای چنین اموری تا آنجا پیش رفت که توان ادامة همکاری از من سلب شد. بعد از تلاطم‌های بسیار فرساینده و مطلقاً بی‌نتیجه، توافق کردیم من و «آناهیتا» از سریال خارج شویم و طرحی برای داستان و خروج این شخصیت صورت بگیرد، با این تعریف «آناهیتا» مصمم می‌شود اسرار شرکت را فاش کند اما قدرت پشت پردة شرکت، او را از پا در می‌آورد و همین تعریف، نوشته و فیلم‌برداری شد.

با مرگ «آناهیتا» من هم از گروه جدا شدم اما سازندگان این سریال باز بر خلاف توافقمان، سرنوشت دیگری برای «آناهیتا» در نظر گرفتند و گویا او را تا اطلاع ثانوی، غیب کرده و فراری داده‌اند.
سرنوشتی ناموزون برای «آناهیتا» که دیگر من نقشی در ایفای آن نداشتم و کاملاً غافلگیر شدم.

شکل خروج «آناهیتا» از داستان، اهمیتش برای من، غیر از نقش و ملاحظات شغلی، در این بود که با تماشاگری که نقش را دنبال کرده بود، مراسم خداحافظی را به جا آورد اما در شکل کنونی به نظر می‌آید من سریال را بدون ملاحظه و احساس تکلیف نسبت به تماشاگر رها کرده‌ام و به این دلیل ناپیدا شده‌ام. چنین کاری خلاف اصول و حساسیت‌های من است. اگرچه نوشتن این یادداشت تغییری در چیزی ایجاد نمی‌کند، اما حداقل می‌تواند سهم من، نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده را از این تقصیر روشن‌تر کند.»

بعدازاین تجربه ناموفق، او در سریال نمایش خانگی «شبکه مخفی زنان» در سال ۱۴۰۱ به کارگردانی افشین هاشمی در نقش «دلبرجان تاجر باشی» به ایفای نقش پرداخته است.

 

- حضور لیلا حاتمی در تبلیغ یخچال

 

حضور لیلا حاتمی در تبلیغات یک برند لوازم‌خانگی با واکنش‌های بسیاری مواجه شده و کاربران در شبکه‌های اجتماعی نسبت به این موضوع یادداشت‌های متفاوتی را منتشر کرده‌اند.
لیلا حاتمی در تبلیغ یخچال در نقش خانمی است که  باذوق و شوق از نیروهای خدماتی می‌خواهد که یخچال را در سالن پذیرایی قرار دهند و سپس به  آنها عیدی می‌دهد.

لیلا حاتمی  با احساس رضایت به سراغ یخچال رفته و عنوان می‌کند خانه با یخچال گرما می‌گیرد و پس از باز کردن یخچال با آن حرف می‌زند، یخچال هم مانند یک ربات به صحبت‌های لیلا حاتمی واکنش نشان می‌دهد. 
برخی از کاربران از درآمد چندمیلیاردی این تیزر برای لیلا حاتمی صحبت کرده و این کار را برای بازیگری که در سینما گزیده کار است زشت عنوان کردند.

 

- انتقاد از حکومت در جشنواره برلین ۲۰۱۸ به علت اعتراضات سال ۱۳۹۶

 

لیلا حاتمی در کنفرانس خبری فیلم سینمایی «خوک» به کارگردانی مانی حقیقی که در بخش مسابقه جشنواره برلین به نمایش درآمده بود، گفت: «می‌خواهم از این فرصت استفاده کرده و عمیقاً ناراحتی و عصبانیت خودم را از برخوردی که اخیراً با معترضان در ایران شد ابراز نمایم. بله و این شرم‌آور است که در کشور من، تظاهرات و اعتراض به بهای جان تظاهرکنندگان تمام می‌شود. برای اولین‌بار است که من در مصاحبه‌ای سیاسی حرف می‌زنم.»

سخنان این بازیگر با واکنش‌های متفاوتی همراه بود. بسیاری، از سخنان او حمایت کردند و گفتند ای‌کاش همه هنرمندان نسبت به مسائل جاری در کشورشان بی‌تفاوت نبودند.

روزنامه کیهان در واکنش به این اظهارات نوشت: «به دنبال اظهارات وطن‌فروشانه لیلا حاتمی در جشنواره فیلم برلین، پروانه معصومی به وی واکنش نشان داد.

پروانه معصومی، بازیگر پیش‌کسوت و بااخلاق سینمای ایران در واکنش به رفتار غیراخلاقی همکار خود گفت:

«خانم لیلا حاتمی! مگر در کشورهای دیگر اعتراض را با بوسه جواب می‌دهند؟ اینجا که در اعتراضات ۴ نفر از نیروی انتظامی را شهید کردند، این چه اعتراضی است؟ جاهای دیگر وقتی که مردم اعتراض می‌کنند خیلی به مردمشان احترام می‌گذارند؟ آنها که مردم را به مسلسل می‌بندند. خانم حاتمی عجب حرفی زده‌اند. من که از این کار ایشان خوشم نیامد. کاش هرگز از این کارشان با‌خبر نمی‌شدم. خواهش می‌کنم کسانی که حرفی می‌خواهند بزنند و خارج از ایران هستند، بدانند که در ایران زندگی می‌کنند و ایرانی هستند. کوچک کردن ایران به این شکل که این خانم گفتند باعث کوچک کردن خودشان است. اگر دوست ندارند بروند جای دیگر زندگی کنند.»

همچنین هادی نائیجی، کارگردان سینما هم در یادداشتی کنایه‌آمیز در فضای مجازی درباره اظهارات لیلا حاتمی نوشت:

«... دختر در نبود پدر تصميم گرفت از اولين جمله سياسى‌اش رونمايى كند و اين كار را كرد؛ البته در كشورش اين رونمايى را انجام نداد بلكه در كشورى كه هنوز رد نازيسم افراطى را فراموش نكرده است.»

 

- اعتراض به علت تعویق اکران فیلم سینمایی پله آخر

 

علی مصفا و لیلا حاتمی کارگردان و بازیگر فیلم سینمایی «پله آخر» در یادداشتی نسبت به وضعیت پیش‌آمده برای اکران این فیلم اعتراض کردند:

«فیلم «پله آخر» فیلمی است به معنای واقعی مستقل که در وانفسای تولید فیلم با وجود همه مشکلات و بی‌پناهی‌ها بدون حاشیه و مظلوم نمایی‌های مرسوم برای اکران آماده شده است و اکنون بیش از یک ماه از امکان اکران خود را در اختلاف میان نهادهای مختلف از دست داده است.

ریشه‌های اختلافات موجود را نمی‌دانیم، فقط این را می‌دانیم که حق همه فیلم‌های ایرانی است که از امکانی یکسان برای اکران در تمام سینماهای کشور برخوردار باشند. این را نمی‌فهمیم که چطور هزینه این اختلافات و گروکشی‌ها باید بر دوش این فیلم باز شود که نه مانند بسیاری از فیلم‌های موفق تجاری می‌تواند حسرتی بر دل جناح مقابل بنشاند و نه دلگرمی و وابستگی به هیچ نهادی در جناح دیگر جبران زیان و خسارتش را تضمین می‌کند. نمی‌دانیم به کدام یک از طرفین دعوا باید اعتراض کرد و می‌دانیم که صدایمان به جایی نمی‌رسد. این بی‌شک تاوان و تنبیهی است برای مستقل بودن فیلمی که قربانی زورآزمایی دوستان سابق شده است.»

 

- برخورد قهرآمیز و تند لیلا حاتمی با خبرنگاران

 

لیلا حاتمی در نشست خبری فیلم «رگ خواب» از سؤالات خبرنگاران عصبانی شده و با تندی پاسخ آن‌ها را داد.

لیلا حاتمی به سؤالات خبرنگارانی که برای تهیه گزارش پشت‌صحنه فیلم «رگ خواب» در لوکیشن فیلم حضور یافته بودند به‌تندی و عصبانیت پاسخ داد. 

این سؤالات از سوی خبرنگاران چهار رسانه مطرح شد:

خبرنگار: این فیلم تجربه دوم شما بعد از فیلم سینمایی «بی‌پولی» با حمید نعمت‌الله است. به نظر می‌رسد «رگ خواب» شخصیت‌محور و قصه یک زن است. در مورد تفاوت این دو کار توضیح دهید و کمی هم در مورد فضای فیلمنامه کار جدیدتان که با عنوان «رگ خواب» بگویید؛ فیلمی که قبلاً «مینا» نام داشت.

حاتمی: من در مورد این واقعاً چه بگویم؟ این سؤال است به نظر شما؟ من گزارشگرم؟ مگر داستان فیلم را ننوشتند؟ داستان آن فیلم هم هست تفاوتش را هم خودتان نمی‌توانید پیدا کنید؟ من باید بگویم؟ خلاصه هر دو داستان را دارید اختلافش را هم خیلی راحت خودتان می‌توانید پیدا کنید. نه؟

خبرنگار: به‌عنوان پاسخ شما همین را منتشر کنیم؟

حاتمی: بله. پاسخ من همین است که از دهانم در می‌آید.

خبرنگار: از ابتدا قرار بود شما در این فیلم حضور داشته باشید؟ ممکن بود که برخی ویژگی‌های نقش را بر اساس شما نوشته باشند؟ چون گاهی اوقات برخی کارگردانان از ابتدا بازیگر را انتخاب می‌کنند و ...

حاتمی: از ابتدا به نظر شما یعنی چه؟ یعنی از ابتدایی که من وجود داشتم؟ به نظر شما از قبل از خودم می‌دانم چه خبر است؟ به نظر شما من نوشتم و نگارش کردم؟ این سؤال را نباید از من بپرسید. من از جایی خبر دارم که گفتند الو سلام. ما می‌خواهیم فیلم بسازیم این هم سناریو.

خبرنگار: ما امروز هرچه بپرسیم شما عصبانی می‌شوید.

حاتمی: چون سؤالی را که از یکی دیگر باید بپرسید از من می‌پرسید. من از حرکات نابجا عصبانی می‌شوم نه در مورد خودم در مورد هر کس. ببخشید. آدم باید سؤال جالب و مربوط به‌طرف بپرسد. الان شما از من می‌پرسید از ابتدا که آقای نعمت‌الله این را می‌نوشت قرار بود تو باشی؟ من چه می‌دانم.

خبرنگار: گفتیم شاید با شما صحبت کرده باشند و گفته باشند طرحی داریم و ...

حاتمی: اگر شما کمی تحقیق کرده باشید متوجه می‌شوید آقای نعمت‌الله اصلاً این سناریو را ننوشتند.

خبرنگار: می‌دانم نویسنده خانم بیات است.

حاتمی: بنابراین فکر می‌کنم جواب سؤالتان را گرفتید.

خبرنگار: برداشتی که من از خلاصه داستان یک خطی داشتم این است که یک شخصیت منفی می‌بینیم.

حاتمی: شخصیت منفی درباره چه کسی؟

خبرنگار: ما در خلاصه داستان می‌خوانیم زنی در روابط با دیگران دچار اضمحلال می‌شود.

حاتمی: چه کسی منفی است؟

خبرنگار: زن.

حاتمی: اضمحلال یعنی حالت خراب شود. شما سرما می‌خورید و غش می‌کنید منفی است؟ به نظر من جمله این معنی را نمی‌دهد. دچار اضمحلال شدن یعنی ناموفق، شکست‌خورده، یعنی از هم فرومی‌پاشد.

خبرنگار: یا قربانی؟

حاتمی: نه به معنی قربانی نیست. اول فارسی‌تان را خوب کنید بعد هشت تا بلندگو بگذارید در دهان من.

خبرنگار: اگر حوصله ندارید مزاحم نمی‌شویم.

حاتمی: حوصله دارم. من نمی‌فهمم شما چه می‌گویید. شما چیزهای فرامتن را با متن قاطی می‌کنید. می‌خواهید سؤال کنید سؤالتان را بکنید برایتان مهم است که من حوصله دارم یا حوصله ندارم؟ حوصله که معلوم است ندارم چون از اول گفتم دوست ندارم مصاحبه کنم.

خبرنگار: باشد ممنون.

حاتمی: چرا؟ حالا که آلوده کردید و من را له کردید؟ حالا ممنونین؟ ادامه دهید.

خبرنگار: ما بیشتر از یک جمله از این فیلم نمی‌دانیم و در حد سه چهار ساعت از فضای فیلم مطلع شدیم.

حاتمی: الان سؤالتان چیست؟

خبرنگار: می‌خواهیم بدانیم خانم لیلا حاتمی برداشتش از نقشی که ایفا می‌کند چیست؟

حاتمی: به شما گفتم به نظر من بسیار آدم آشنایی است که همه‌جا هست. مربوط به‌جای خاصی هم نمی‌شود و یک چیز طبیعی است و برای من آشناست. جوابم را دادم. درست است؟ شما دوباره سؤال کردید؟ سؤالتان چه بود؟

خبرنگار: فضای منفی و بحث اضمحلال و روابط ...؟

حاتمی: شما گفتید نقش منفی. نه نقش منفی در این داستان از نظر من وجود ندارد.

لیلا حاتمی در برنامه آپاراتچی در این باره گفت:

«اجازه بدید باز کنم، چون از چیز بی‌اهمیتی که مبهم بمونه خوشم نمی‌آید. موضوع به این شکل بوده که عده‌ای خبرنگار سر صحنه فیلم‌برداری می‌آیند که روز نامناسبی انتخاب شده بود و اصلاً فضای فیزیکی ما اجازه نمی‌داد کسی اونجا قرار بگیره. جا برای خودمان هم محدود بود و زیاد بودیم. من جا نداشتم بشینم. حدود پانزده شانزده نفر از خودمان در راه‌پله‌های خانه نشسته بودیم که منم یکی از اونها بودم. به گزارش کافه سینما حاتمی در ادامه می‌گوید: «من اگر مصاحبه‌گر بودم و چنین جایی وارد می‌شدم حتماً یک سؤال مهمی داشتم. برای من جای تعجب است که چندتا مصاحبه‌گر جوان و به‌روز بیان با یک آدمی که حرفه‌ای است مصاحبه کنند و آماده نباشند. مثل کسی است که بخواهد برود سر کلاس و درس را حاضر نباشد، هفتاد سال هم استاد دانشگاه باشید درستان را باید حاضر کنید. این نشان نمی‌دهد بی‌تجربه‌اید، اتفاقاً اگر تجربه دارید آماده جایی تشریف می‌برید.»
اول تعجب کردم که کسی بدون آمادگی جایی بیاید و به امید هرچی پیش آید خوشش آید. چیز دیگری که تعجب کردم این بود که چطور کوچک‌ترین استعداد یا ایده‌ای بداهه به ذهن این‌ها نرسیده که فضایی به این جالبی، اولین سؤال این باشد که خانم شما کجا می‌نشینید! لااقل این رو بپرس..!»
«من به‌عنوان یک آدم وقتی اشتباه می‌کنم از دست خودم و دیگران ناراحت می‌شوم. این شکل درس دادن من اتوماتیک است و این سخت‌گیری را در مورد خودم هم دارم. این به این معنی نیست که من برترم یا چیزهای دیگر. در واقع در آن مصاحبه انتقاد من از نوع برخورد آن‌ها بود.»
حاتمی درباره اینکه وقتی مصاحبه‌گر از برخورد وی جا خورد و می‌خواست مصاحبه را تمام کند، او ازکوره‌دررفته، گفت: «از آن بدتر آدم‌هایی [هستند] که یک چیز را شروع می‌کنند و بعد ول می‌کنند. شما اصرار کردید و من هم گفتم که آماده نیستم. خیلی لوس میشه اگر بگویم چشم هم چرک کرده بود و لنز در آن نمی‌رفت و اوضاعم چطور بود... صحنه‌ هم صحنه‌ای [بود] که من دارم ناخن‌های پدر را می‌گیرم؛ بنابراین حال فیزیکی طرف که بد است، اتاق هم که تنگ است، پس لااقل یک سؤال جالب بکن.کاری به پشت‌صحنه ندارم که چرا اصرار می‌کنند. بعد این توهین وحشتناکی است که طرف آمده یک کاری می‌کند بعد می‌گویند: نه، نه مرسی، نمی‌خواهیم. این دیگر برای من غیرقابل‌تحمل است. اینجاست که وقتی مصاحبه رو گوش می‌دهید که من خجالت می‌کشم که خیلی وقت‌ها لحنم بدجور است و خودم را هم آزار می‌دهد. از کوره در رفتم.»

 

- برخورد ژیل ژاکوب رئیس جشنواره فیلم کن با لیلا حاتمی و حواشی به وجود آمده

روز هجدهم مه سال ۲۰۱۴، در مراسم گشایش شصت و هفتمین دوره جشنواره کن، وقتی اعضای هیئت داوران در حال عبور از فرش قرمز جشنواره بودند، ژیل ژاکوب به‌عنوان رئیس جشنواره به استقبال از آنان می‌رود.
ژیل ژاکوب با همه زنان عضو هیئت داوران روبوسی می‌کند و وقتی نوبت به لیلا حاتمی، یکی از اعضای هیئت داوران آن سال، می‌رسد، این هنرپیشه زن سینمای ایران تلاش می‌کند که روبوسی نکند و دست خود را برای فشردن دست ژیل ژاکوب دراز می‌کند.
اما ژیل ژاکوب که از پیامدهای بوسیدن لیلا حاتمی خبر نداشت، به دست دراز شده او توجهی نکرد و بر اساس فرهنگ رایج فرانسوی، گونه‌های لیلا حاتمی را بوسید.
در پی این اتفاق حواشی بسیاری به وجود آمده و اعتراضاتی شکل گرفت تا جایی که هم لیلا حاتمی و هم ژیل ژاکوب در این باره توضیح داده و عذرخواهی کردند.
ژیل ژاکوب در مدخلی در این باره نوشت:

«جنجال بوسیدن لیلا حاتمی او را یاد بوسیدن عباس کیارستمی از سوی کاترین دونوو، هنرپیشه زن فرانسوی، هنگام دریافت نخل طلای ۱۹۹۷ جشنواره انداخت.»
ژیل ژاکوب می‌نویسد در آن سال نیز عباس کیارستمی برای آرام شدن اوضاع در ایران، بازگشت خود به وطن را چند روز به تأخیر انداخت
ژیل ژاکوب در توییترش نوشت: «این من بودم که برای روبوسی با مادام حاتمی جلو آمدم. در آن لحظه او برای من تجسمی از همه سینمای ایران بود... این اتفاقات برای یک رسم معمول غربی ایجاد شده است.»

لیلا حاتمی نیز در بیانیه این‌گونه توضیح داد:

«در این سال‌ها پیشنهادات مختلفی را برای بازی در فیلم‌های  خارج از ایران به این دلیل نپذیرفتم که ادامه فعالیت در سینمای ایران همیشه برایم اولویت داشته است.
 در جشنواره‌های بین‌المللی که در طول این سال‌ها حضور داشته‌ام چه به‌عنوان بازیگر فیلمی که از سینمای ایران در جشنواره حضور داشته و نمایندگی ایران را برای دیگران تداعی می‌کرده و چه به‌عنوان داور منتخب و مدعو جشنواره‌ها که صرفاً به‌عنوان شخصیتی مستقل در آن‌ها حضور داشته‌ام؛ سعی کرده‌ام موازین و اصول را رعایت کنم؛ به همین دلیلِ روشن که رعایت این اصول از الزامات کار در سینمای ایران است.
 این بار نیز طی مکاتباتی که با مسئولین فستیوال داشتم به‌تفصیل تمام نکات را توضیح داده بودم و خواستار همکاری  آن‌ها شده بودم، لذا در مراسم افتتاحیه و غیره؛ آن‌ها همه مقررات را می‌دانستند و با همکاری و درک متقابل هیچ مورد خاصی  پیش نیامد. اما در مورد  آقای ژیل ژاکوب که با قریب نود سال سن آخرین سال حضورش در فستیوال را می‌گذراند باید توضیح دهم که ایشان به علت کهولت  و از یاد بردن همه تأکیدات؛
که معمول این سن‌وسال است؛ ضوابط یادشده را فراموش کرد و اقدام پیشگیرانه من برای دست‌دادن با ایشان هم مؤثر واقع نشد.
مسلماً ایشان برای من حکم پدربزرگ کهن‌سالی را داشت که میزبان من هم بود. هرچند از ادای این توضیحات شرم دارم اما شاید برای کسانی  که  نمی‌توانستند موقعیت ناگزیر من را درک کنند ناچار شدم وارد برخی جزئیات شوم. بااین‌حال از این پیشامد و اینکه احساسات کسانی را آزرده باشم بسیار متأسفم چه خود تربیت شده پدری هستم که همه از میزان علاقه او به دین و ملیت ایرانی آگاه‌اند.»

 

جوایز و نامزدی‌ها

جوایز

1375: برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر زن از پانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «لیلا» 
1376: برنده تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از اولین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «لیلا»
1380: برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن از پنجمین دوره جشن بزرگ سینمای ایران برای بازی در فیلم «آب‌وآتش»
1380: برنده بهترین بازیگر زن فیلم و سریال در سومین جشنواره سیما برای بازی در سریال «کیف انگلیسی» 
2002 (1380): برنده بهترین بازیگر زن از بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال برای بازی در فیلم «ایستگاه متروک»
1387: برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن برای بازی در فیلم «بی‌پولی» از بیست و هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر 
1388: برنده‌ تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از سومین جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای بازی در فیلم «بی‌پولی» 

2010 (1388): برنده بهترین بازیگر نقش اول زن از جشنواره بین‌المللی زیمباوه برای بازی در فیلم «هر شب تنهایی»
2011 (1389): برنده خرس نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول زن از شصت و یکمین جشنواره بین‌المللی برلین
2011 (1389): برنده جایزه فیپرشی بهترین بازیگر نقش اول زن در بیست و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم پام اسپرینگز  برای بازی در فیلم «جدایی نادر از سیمین»
2012 (1390): برنده بهترین بازیگر زن از چهل و هفتمین جشنوارة بین‌المللی کارلوی واردی برای بازی در فیلم «پله آخر» 
2013 (1391): برنده بهترین بازیگر نقش اول زن از ششمین جشنواره فیلم‌های ایرانی سانفرانسیسکو برای بازی در فیلم «آشنایی با لیلا» 
1395: برنده‌ تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای بازی در فیلم «من» 
1395: برنده‌ جایزه بهترین بازیگر زن در اولین جشن روزنامه سینما برای بازی در فیلم «من» 
1395: برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از سی و پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «رگ خواب»
1395: برنده‌ بهترین بازیگر زن از ششمین جشنوارة فیلم‌های ایرانی استرالیا برای بازی در فیلم «من» 
1396: برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن از نوزدهمین دوره جشن بزرگ سینمای ایران برای بازی در فیلم «رگ خواب»
1396: برنده‌ تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای بازی در فیلم «رگ خواب»
1397: برنده تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از هجدهمین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «رگ خواب» 
1397: برنده جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره فیلم‌های ایرانی استرالیا برای بازی در فیلم «رگ خواب»

 

نامزدی‌ها

1377: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از هفدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «شیدا»
1378: نامزد تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از سومین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «شیدا» 
1380: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از بیستمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «ایستگاه متروک»
1380: نامزد تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از پنجمین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «آب‌وآتش» 
1381: نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از ششمین دوره جشن بزرگ سینمای ایران برای بازی در فیلم «ارتفاع پست»
1381: نامزد تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از ششمین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «ارتفاع پست» 
1383: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از بیست و سومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «سالاد فصل»
1385: نامزد تندیس ماندگارترین نقش ‌زن در تاریخ سینمای پس از پیروزی انقلاب از دومین جشنواره زنان فیلمساز برای بازی در فیلم «لیلا»
1388: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از بیست و هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «چهل‌سالگی»
1389: نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از چهارمین دوره جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای بازی در فیلم «پرسه در مه»
1389: نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از چهاردهمین دوره جشن بزرگ سینمای ایران برای بازی در فیلم «پرسه در مه»
1389: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از بیست و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «جدایی نادر از سیمین»
1389: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از بیست و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «چیزهایی هست که نمی‌دانی»
1390: نامزد سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس از سی‌امین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «پله آخر»
1390: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از سی‌امین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «نارنجی‌پوش»
1390: نامزد تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از دوازدهمین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «بی‌پولی» 
2012 (1390):  نامزد بهترین بازیگر نقش اول زن از ششمین دوره جوایز فیلم آسیا برای بازی در فیلم «جدایی نادر از سیمین»
2012 (1390):  نامزد بازیگر زن محبوب از ششمین دوره جوایز فیلم آسیا برای بازی در فیلم «جدایی نادر از سیمین»
1391: نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از ششمین دوره جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای بازی در فیلم «پله آخر»
1392: نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از هفتمین دوره جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای بازی در فیلم «سربه‌مهر»
1393: نامزد تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از پانزدهمین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «پله آخر» 
1393: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از سی‌ و سومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «دوران عاشقی»
1393: نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از شانزدهمین دوره جشن بزرگ سینمای ایران برای بازی در فیلم «پله آخر»
1394: نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از نهمین دوره جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای بازی در فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
1395: نامزد تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از شانزدهمین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «دوران عاشقی» 
1396: نامزد تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از هفدهمین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «من» 
1397: نامزد تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن از دوازدهمین دوره جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای بازی در فیلم «بمب، یک عاشقانه»
1398: نامزد تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از نوزدهمین دوره جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم «بمب، یک عاشقانه»