عنکبوت (۱۳۹۸)

   عنکبوت دومین ساخته بلند سینمایی ابراهیم ایرج زاد اهمیتی تاریخی در سینما و مشخصا فرهنگ ایران دارد. در آغاز می بینیم محسن تنابنده در نقش سعید به شاگرد خود که در حال شستن اندامش در حیاط است تذکر می دهد که: در حیاط لباسش را در نیاورد. همین پلان کافی است تا بیننده متوجه شود که با یک شخصیت جاهل طرف است؛ اما نکته ی مهم غافلگیری هایی است که در ادامه با آن روبه رو می شویم و چگونگی ای آن که در فیلم نامه به درستی شکل می گیرد و ما صرفا شاهد چرایی یک برخورد از روی جهل و نادانی انسان نیستیم.  فیلم نامه تنابنده بازی خوبی از خود به جای گذاشته چرا که درک درستی از شخصیت داستان دارد و به نظرم فیلمنامه نویس، اکتای براهنی، به خوبی از پس پردازش آن بر آمده است. ساره بیات نیز در نقش همسر سعید خوب است اما مرا به یاد راضیه «جدایی نادر از سیمین» می اندازد که هم در فیلمنامه ضعف دیده می شود و هم در بازی. البته راضیه در «جدایی نادر از سیمین» هم نمونه زنی بود از بافت سنتی اما در «عنکبوت» چیزی اضافه تر به عنوان یک گره شخصیتی از او نمی بینیم و به طور کلی در این فیلم تبدیل به نمونه ای عام از نسل چنین زنانی در جامعه می شود و خود ویژگی هایی متمایز کننده ای ندارد. اما اهمیت فیلم نامه برای من از جایی شروع می شود که عقبه فیلم نامه نویس را می بینم. «پل خواب» و «لتیان» دو فیلم کوچک روانی که در عین حال حرف های اجتماعی هم می زنند در این فیلم نامه به تکامل بیشتری و نه بلوغ رسیده اند. قاتلی که 16 زن را به قتل رسانده است و در پایان هیچ ابراز پشیمانی از عملکرد خود ندارد به درستی در این فیلمنامه درک می شود. بیننده با تک تک دخترهایی که سعید حنایی به خانه می برد و به قتل می رساند همذات پنداری می کند بی آنکه ...