غلامرضا تختی (1397)

"غلامرضا تختى" فيلمى خوش ساخت و مبتكرانه است با ساختارى درست. با انتخاب هوشمندانه بازيگران نقش هاى اصلى و فرعى. تدوين درخشان كه به فيلم ريتم بخشيده است. تنها نكته آزاردهنده براى من كمى بيش از اندازه سفيد و مثبت بودن كاراكتر تختى بود كه احتمالا از ماهيت وجودى اين شخصيت وام گرفته اما ميتوانست كمى تلطيف شده تر باشد.

یک فیلم بیوگرافیک درجه یک که مشخص است برایش زحمت فراوان کشیده شده. موضع توکلی در برابر شخصیت تختی، محافظه کارانه است و حتی سعی نکرده به وی نزدیک شود. اما سند ماندگاری است از زندگی غلامرضا تختی در قالب یک فیلم‌ سینمایی و چقدر درخشان است فضاسازی، فیلمبرداری و طراحی صحنه و لباس که اوجش مسابقه فینال المپیک ملبورن است و مشاجره در رختکن. فقط می ماند یک نکته: بازی بازیگران نقش تختی بخصوص بازیگران نقش های جوانی و میانسالی، نقطه ضعف فیلم است. از توکلی توقع بیشتری می رفت که توان مضاعفی روی بازی گرفتن از نابازیگرانی که قرار است کاراکتر «غلامرضا تختی» را بازی کنند، بگذارد.

فیلم غلام رضا تختی بهترین فیلم توکلی است و از دوربین های بی اساس تنگه ابوغریب خبری نیست. اما تختی در این فیلم ‌منفعل است و تختی، تختی کنش گری نیست. با این اغراق، مردمی بودن تختی تحت شعاع قرار میگرد که همیشه یک لبخند مصنوعی بر لب دارد. اغراق در زندگی تختی به شدت ایراد دارد و باعث پس زدن مخاطب میشود، محیط زندگی او هویت ندارد. یک‌ صحنه کشتی خوب دارد و بقیه صحنه ها درست نیست. وقتی بچه معلول رو میبوسد من عقب مینشینم. تختی در فیلم‌تختی در لانگ شات است و این یکی از نقاط ضعف فیلم‌ است.

حرکت آرام و آشنای دوربین‌های افتتاحیه توکلی اینجا هم آغاز قصه‌ای است که اینبار در ژانر زندگی‌نامه قصه مردی را روایت خواهد کرد که قهرمان که نه پهلوانی ملی‌ست!طبق روال همیشه نریشن‌های توکلی آغاز می‌شود، اما اینجا نه از لحنی خاص خبری‌ست و نه واژه‌هایی که برای میخکوب کردن آمده باشند و‌نه حتی گذر زمانی‌خاصی.«تختی» یک فیلم خوش ساخت تکنیکی و سخت است، سخت از آنجا که صحنه‌های آرشیوی فراوانی دارد که با روایت هماهنگ شده‌اند،و صحنه‌ها و گریم‌هایی که تاریخ را بسازد و از قضا خوب هم درآمده‌اند.اما انگار اینجا خبری از توکلی سرحال و خلاق گذشته نیست، انگار کارگردانی پابه سن گذاشته و باتجربه فیلمی در رسای مردی مهن ساخته، که البته در ریا بودنش هم قبل از شروع از بین می‌رود.

بالاخره یک فیلمساز ایرانی موفق شد یک فیلم درست و حسابی زندگینامه ای (بیوپیک) در مورد یک شخصیت تاریخی، ملی و ورزشی که حساسیت زیاد و روایت های متعددی در مورد او و زندگی و مرگش وجود دارد، بسازد. تختیِ بهرام توکلی هیچ چیزی کمتر از فیلم های شاخص ژانر ورزشی از نوع گاو خشمگین، کشتی گیر، راکی، محمدعلی یا مبارز ندارد. فیلمی که با استفاده از راوی شخص دوم روایت می شود که خود به عنوان عکاس و گزارشگر در فیلم حضور دارد و شاهد پیروزی ها و شکست های تختی در عرصه زندگی و میدان های مبارزه ورزشی و سیاسی است.

«غلامرضا تختی» را از دو منظر باید دید: تختیِ اجرا و تختیِ متن. تختیِ اجرا فیلم پروداکشن است. فیلم قدرت‌نمایی تولید. حمله به استانداردهای فقیر سینمای ایران در تولید یک فیلم زندگی‌نامه‌ای با تمام اجزاء. فقط نگاه کنید به سکانس فینال المپیک ملبورن که برای من تداعی‌کننده‌ی «گاو خشمگین» است، با همان جزئیات و مهارت در ساخت. تختیِ متن اما فقط مهارت نیست. هوش و رندی دارد. انتخاب روی‌کرد و زاویه دید؛ به‌گونه‌ای که در تله نیفتد. همه‌ی این سال‌ها گفتن از تختی با یک سؤال اولیه هم‌راه بوده؛ نخست بگو کدام‌طرفی هستی؟ تختی را کشته‌اند یا خودش مرگ را انتخاب کرده؟