رما

رُما در سطح همگانی مسیری پیش می‌گیرد که اولاً داستانک‌هاش در کلی‌گویی‌ترین حالت، و ثانیاً با استفاده از نمادگرایی و ثالثاً طراحی صحنه‌ها به شکل هندسی، منظم و جزئی‌نگر، عواطف شخصی فیلم‌ساز را به احساسی عوامانه تبدیل کرده، و رابعاً بستر تاریخی آمریکای شمالی در دهۀ هفتاد به تشدید القای این احساس بیفزاید؛ حسی که از مسیر نوستالژی -ناخواسته- به آسیب‌شناسی برخی مسائل اجتماعی دست می‌یابد، و آیا این یک توفیق محسوب می‌شود؟ آغاز و پایان -با نقش‌مایه‌ای از گذر هوانورد که دور می‌شود به مقصدی نامعلوم- در هم تنیده و به هم پیوند خورده است: در آغاز، انعکاس پرواز هواپیماست و تداعی مفهوم «ترک گفتن» -بر زمین خانه‌ای در محلۀ «رُما»، و در انتها ترک گفتن خانواده توسط پدر که به واقعیت می‌پیوندد، و این موقعیت؛ این سفرِ غم‌انگیز، بستر روایت داستانِ خادمه‌ای می‌شود -او هم درگیر «سفر گفتن»، و انتظار کشیدن مسافری که به مقصد نمی‌رسد -کودکی که مُرده به دنیا می‌آید، و از این روی، مایۀ رُما «سفر» است. یکی می‌سفَرَد و خانه و خانواده را ترک می‌کند نه به قصد مقصدی معلوم که قصد، خودِ سفر است (تکرار گذر هواپیما رسانای چنین حسی است) و یکی در سفر نُه ماهه‌اش برای همیشه خواهد ماند، و داستان نه دربارۀ مسافران که دربارۀ منتظران است، و رُما در پیرنگ جانبی به همسری می‌پردازد -مادر چهار فرزند- و در پیرنگ اصلی داستانِ خادمه‌ است که هر دو در تاب آوردن «سفر» ِ دیگری وجه اشتراک دارند: نگاه کنید به فصل واپسین که هر دو از پشت شیشۀ ماشین، حسرت‌وار به جاده می‌نگرند. ضمن اینکه هر دو در لحظه‌ای یکسان، به درک نسبیِ جایگاه «مادر» دست یافته و مفهوم مادرانه‌گی را دریافت و نقش مادر به مثابه تکیه‌گاه را به خوبی ایفا می‌کنند: در یکی از صحنه‌های ...ادامه مطلب