مارمولک (۱۳۸۲)

در دورانی که اصلاح طلبی گفتمان رایج فضای رسانه ای را شکل میدهد، کمال تبریزی با ساخت فیلم "مارمولک" (1382) به گونه ای نقادانه به تابوهای  جامعه می نگرد.(مطالعه این نقد پیش از تماشای فیلم توصیه نمیشود.) رضا مثقالی(پرویز پرستویی) سارقی مسلح و سابقه دار است که به دلیل استعدادش در بالا رفتن از دیوار و خالکوبی بازویش به "رضا مارمولک" مشهور است. سکانس آغازین فیلم دستگیری اش حین سرقت را نشان میدهد و در ادامه به حبس ابد محکوم میشود. تلاش او برای فرار از زندان با پوشیدن لباس یک روحانی هسته اصلی داستان را شکل میدهد و خرده داستانهای پیرامون آن با شوخ طبعی به نقد افکار سنتی جامعه میپردازد. عمادالدین مجاور (بهرام ابراهیمی) رئیس زندان ماموری وظیفه شناس است که از نگاه جامعه همواره خوب و درستکار بوده است. در گفتگویش با رضا مارمولک اظهار میکند که زندان یک "کلینیک امراض روحی" است و زندانی بیماری است که به درمان نیاز دارد اما با اصرار بر اینکه "انسانها را با زور به بهشت میفرستد" نشان میدهد که درک لازم برای اصلاح و بازپروری مجرمین را ندارد. رضا مارمولک در زندان به پوچی رسیده و اقدام به خودکشی میکند اما این تلاش نافرجام به بستری شدنش در بیمارستان منجر میشود. در بیمارستان با یک روحانی به نام رضا احمدی (شاهرخ فروتنیان) آشنا میشود که کتاب شازده کوچولو میخواند و از طریق گچبری امرار معاش میکند. رضا مارمولک تحت تاثیر کلام نافذ و عامه پسند او قرار میگیرد و ایندو با هم دوست میشوند اما در ادامه با پوشیدن لباسهای حاج آقا احمدی موفق به فرار از بیمارستان میشود! رضا مارمولک در لباس یک روحانی برای فرار از کشور به شهری مرزی سفر میکند و ناخواسته امام جماعت مسجد آن شهر میشود. در حالیکه معلوماتی در زمینه مذهب ندارد ...