نهنگ عنبر (۱۳۹۳)

قاعده ای که وجود دارد، این است که اصولا در تحلیل و بررسی فیلم، باید جدی و صریح با آن برخورد کرد. و این یعنی اینکه فیلم چه کمدی باشد و چه جدی، باید جدی وارد قضیه شد. یعنی قرار نیست فیلم کمدی را به شوخی و کمدی وار، نگاه کنیم. در واقع در مواجهه با فیلم، شوخی نداریم و جدی هستیم. پس طبق همین قاعده، بر ما خرده نگیرید که بخواهیم با نهنگ عنبر بدون شوخی و جدی مواجه شویم. نهنگ عنبر فیلم ناقص و ضعیفی است. ناقص، نه به معنی تمام نشده و به پایان نرسیده، بلکه به معنای کامل نشده و بریده بریده مانده. نهنگ عنبر، حداکثر چند موقعیت آیتمی مستقلِ به وحدت نرسیده و فیلم نشده است. وقتی صحبت جدی برخورد کردن با فیلم می شود یعنی باید ریتم خوبی داشته باشیم، منطق روایی خوب، کشمکش همراه کننده و داستان سر و شکل دار و تکنیک درست، یعنی فرم درست داشته باشیم. ریتم باید متناسب قصه و هماهنگ با حس انسانی ما باشد، اگر هم قرار است کمی تند یا کمی کند شود به موقع باشد و به ریتم کلی اثر ضربه نزند. و ریتم نهنگ عنبر بارها تند و کند می شود و بسیاری مواقع هم از نفس می افتد و حواس ما را هم به شوخی می گیرد!  منطق روایی هم باید اجزای مختلف قصه و علت و معلول ها را به شکلی که با منطق خود فیلم جود دربیاید به هم پیوند دهد. و این را هم، در نهنگ عنبر عملا نمی بینیم. حتی می توانید به سادگی جای بعضی صحنه ها را عوض کنید و یا حتی حذف شان کنید، بدون اینکه اتفاق خاصی بیفتد. تازه بعضی هایش حذف شوند بهتر هم می شود! و البته موضوع سانسورها در این جور مواقع مطرح می شود، که در نهنگ عنبر هم مشخص است کاملا وجود داشته است. اما می خواهم ادعا کنم که در صورت عدم همین بریدن ها و عدم سانسور هم باز چیزی عوض نمی شد. مشکل این است که اصل خرده داستان ...